Kościół Św. Jakuba wraz z klasztorem dominikańskim jest jednym z najstarszych kościołów ceglanych na terenie Polski i najstarszą fundacją dominikańską w kraju. Wzniesiony z fundacji Iwona Odrowąża w latach 1226-1250 dla drugiego po krakowskim konwentu dominikanów w Polsce. Kościół wzniesiono jako trójnawową bazylikę z wydłużonym trójprzęsłowym prezbiterium, utrzymany w stylu romańskim, zarówno w ascetycznym wnętrzu, jak i z zewnątrz.. Do kościoła przylegają zachowane w części skrzydła klasztoru, dzwonnica z 1314 r. oraz kaplica poświęcona męczennikom sandomierskim z połowy XVII w.

Na uwagę zasługuje późnoromańska dekoracja ceramiczna elewacji, a zwłaszcza portal północny, zaliczany do najpiękniejszych romańskich portali ceramicznych, oparty na wzorach włoskich, z bogatą dekoracją geometryczną, roślinną i antropomorficzną.. Wnętrza kościoła zdobią cenne witraże z lat 1910-1918 projektu Karola Frycza, skrzydła dawnego ołtarza głównego z 1599 r. i sztukaterie sklepienia w prezbiterium i Kaplicy Męczenników z XVII w.

Dominikanie zostali straceni w 1260 roku, w czasie najazdu tatarskiego, o czym przypomina Kaplica Męczenników z XVII wieku. Konwent otrząsną się z upadku i rozwinął działalność. Został usunięty z Sandomierza przez władze zaborcze. Zakonnicy wrócili do klasztoru w 2001 r.